Statiegeld is in Nederland steeds vaker terug te vinden op blikjes, flessen en kratten. Het is een belangrijk middel om afval te verminderen en recycling te stimuleren. Toch verschilt het per persoon hoe vaak die lege verpakkingen ook echt worden ingeleverd. Voor sommigen is het vanzelfsprekend, terwijl anderen het nog vaak genoeg vergeten. Wij deden onderzoek naar het gedrag van Nederlanders wat betreft statiegeld en hier kwamen een aantal opvallende conclusies uit.
Inleveren of niet?
Blikjes, flessen en kratten, inmiddels zit er op bijna elke verpakking statiegeld. Maar levert iedereen dit netjes in? Uit het onderzoek blijkt dat zo’n 68% van de Nederlanders dit altijd braaf doet, simpelweg omdat ze het zonde van het geld vinden om niet te doen. 26% levert het meestal wel in, maar heeft er soms geen zin in. 5% vergeet het regelmatig en 2% gooit het statiegeld product zonder pardon in de prullen- of glasbak.
Waarom het niet altijd ingeleverd wordt? De meest voorkomende reden is de blikjes die lekken in je tas, dit geeft 29% aan als grootste hindernis. 20% vindt statiegeld meenemen naar een inleverpunt gewoonweg onhandig en 15% ziet het ontbreken van een inleverpunt in de buurt als struikelblok. Verder vindt 14% het statiegeldbedrag te laag om moeite voor te doen. En ja, ook ‘te lui’ (8%) en ‘geen tijd’ (8%) worden als reden genoemd.
Bewustwording rondom statiegeld
Over het algemeen voelen Nederlanders zich behoorlijk verantwoordelijk voor het terugbrengen van statiegeldverpakkingen. Op de vraag hoe verantwoordelijk ze zich voelen op een schaal van 1 (niet) tot 5 (heel verantwoordelijk), scoorden Nederlanders gemiddeld een 4. Dit laat zien dat Nederlanders zich wel degelijk bezig houden met statiegeld.
Maar hoe zit het in de praktijk? Aangezien er op blikjes sinds 2023 ook statiegeld zit. Maar liefst 61% levert blikjes altijd in. Voor een kwart van de Nederlanders is het nog geen gewoonte, want deze groep gooit het voor het gemak nog weleens in de prullenbak. 11% geeft aan dat ze het soms inleveren, want ze vinden de blikjes vervelend om te bewaren omdat ze gevoelig zijn voor lekken. Er zijn ook Nederlanders die nooit hun blikjes inleveren en ze gewoon bij het restafval gooien, gelukkig gaat dat maar om een klein percentage (4%).
Meningen over statiegeld lopen uiteen
Het statiegeldbedrag voor een blikje is anders dan voor bijvoorbeeld een fles of krat. In het onderzoek is aan de respondenten gevraagd hoeveel statiegeld er op een blikje zit. 74% wist het juiste antwoord aan te klikken: 15 cent. 13% dacht dat het 10 cent was, 12% had geen idee en 1% dacht 20 cent.
De meningen over het statiegeldsysteem zijn verdeeld. 32% vindt het systeem heel goed, het stimuleert recycling en voorkomt zwerfafval. Maar aan de andere kant vindt 45% dat de gebruiksvriendelijkheid beter kan, bijvoorbeeld door meer inleverpunten te plaatsen. 1 op de 10 Nederlanders vindt het niet zo handig en noemt het een gedoe om alles steeds mee te nemen naar een inleverpunt. 4% vindt statiegeld overbodig en gooit lege verpakkingen gewoon bij het plastic- of restafval. 9% staat neutraal tegenover het systeem.
Inleverpunten in de buurt
Niet iedereen heeft een inleverpunt voor statiegeld in de buurt. Voor 8% zou een extra inleverpunt zeer welkom zijn, simpelweg omdat er nu geen in de buurt is. Voor 60% is de voornaamste reden dat er vaak een lange wachtrij staat bij de inleverautomaat. Want hoe frustrerend is het als je eindelijk de motivatie hebt gevonden om netjes je blikjes, flessen of kratten mee te nemen naar de supermarkt en er dan een hele rij voor de automaat staat? 24% staat neutraal tegenover de kwestie en 8% vindt extra inleverpunten niet nodig. Zij hebben er al genoeg in de buurt.
Met name in Drenthe, Utrecht en Limburg willen mensen graag meer inleverpunten, omdat ze nu vaak tegen lange rijen bij de automaten aanlopen. In Friesland, Gelderland en Groningen geeft een deel juist aan dat ze momenteel géén inleverpunt in de buurt hebben, en daarom graag uitbreiding zien.
Bedrag verhogen
Meer dan de helft van de Nederlanders geeft aan vaker statiegeldblikjes, -flessen en kratten in te leveren als het statiegeld per item hoger zou zijn (54%). Op de vraag of het statiegeldbedrag dan ook moet meestijgen met de inflatie zegt 57% nee, tegenover 43% die dit wel willen.
Verantwoording onderzoek
Dit onderzoek is uitgevoerd aan de hand van een enquête onder ruim 1000 respondenten in de periode van 1 t/m 22 juni.