Trespa® is een hard en duurzaam plaatmateriaal en heeft daardoor wel eens de naam om lastig bewerkbaar te zijn. Niets is echter minder waar, Trespa® laat zich prima frezen, als je maar beslagen ten ijs komt. Een goede freesmachine, een goede frees en bovenal: een goede voorbereiding maken het frezen van Trespa® tot een fluitje van een cent. In dit blog geven we je de belangrijkste tips en trucs voor Trespa® frezen.
Freesbewerkingen en de voorbereiding
We maken in dit artikel onderscheid tussen drie soorten freesbewerkingen: Randfrezen, Graveerfrezen en doorfrezen. Randfrezen is het bewerken van de rand, dit kan ook met een doe-het-zelf bovenfrees gedaan worden. Graveerfrezen is het uitfrezen of doorfrezen van de toplaag om er figuren en opschriften in te maken, zoals in onderstaande afbeelding te zien.
Dit werk wordt normaliter op een CNC freesbank gedaan. Dan is het nog het doorfrezen, hierbij wordt een vorm in de Trespa® plaat uitgesneden. Ook deze bewerking is goed te doen op een doe-het-zelf bovenfrees. Bij alle freesbewerkingen is het van belang dat de Trespa® plaat goed ondersteund wordt, de plaat mag nergens doorbuigen. Bij het randfrezen moet de plaat tot vlakbij de freeslijn ondersteund worden, zeker bij dunnere plaatdiktes (tot 8 millimeter) is dit van groot belang. Als de plaat niet goed, of op een te grote afstand ondersteund wordt, dan kan de rand gaan trillen en kan de toplaag uitbreken.
Bij het doorfrezen is het van groot belang dat de frees uitkomt in een onderliggende laag, bij voorkeur een houten plaat. Op deze manier wordt het uitbreken van de toplaag aan de onderzijde voorkomen. Zowel bij het randfrezen als het doorfrezen moet de Trespa® plaat stevig op de ondersteunende laag vastgeklemd worden, bij voorkeur met lijmtangen. Hierbij is het van belang dat de lijmtang niet rechtstreeks op het Trespa® geklemd wordt, maar op een lat of vulhout. De lijmtang kan gemakkelijk de toplaag beschadigen als er geen voorzorgsmaatregelen worden getroffen.
Kies de juiste frees en freessnelheid
Wil je een groef frezen in het Trespa®? Dan kun je eventueel gebruik maken van een cirkelzaag die de toplaag doorzaagt. Let er op dat je dan een diamantgroef zaagblad neemt. Voor het doorfrezen en kantfrezen gebruikt een hardstalen (HSS) frees. Voor het doorfrezen kies je een rechte frees, voor het kantfrezen kiest je een hol geslepen frees die een mooie, ronde rand maakt. Het belangrijkste credo voor het frezen van Trespa® is: maak stof, geen rook. Als het frezen vooral stof maakt, dan draait de frees te snel. Dit leidt tot verhitting en verzwakking van de frees. Het frezen van Trespa® moet met beleid, en met middelmatige snelheid gebeuren.
Voor een freesdiameter van 20 tot en met 25 millimeter kiest een toerental tussen de 18.000 en 24.000 toeren. Het is raadzaam om eerst een proefstukje te frezen om een goede ‘feeling’ met het frezen te krijgen. Bij deze freesdiameter kun je een doorvoersnelheid van 2 tot 3 centimeters per seconde. Mooi rustig aan dus. Controleer tijdens het frezen continu de freesslag die achterblijft, dit is het patroon dat op het Trespa® achterblijft. De freesslag moet gelijkmatig en vlak zijn. Als de frees hoorbaar in toeren zakt, dan is de doorvoersnelheid te hoog, of ligt het toerental te laag.
Doorfrezen: eerst doorboren
Voordat je Trespa® gaat doorfrezen moet je eerst een gat boren. De meeste frezen zijn namelijk niet geschikt om te boren. Ook voor het boren geldt dat er een uitlooplaag onder de Trespa® plaat moet liggen. Dit kan een houten plaat of een lat zijn. Plak aan de bovenzijde een stuk schilderstape waarop je het boorgat aftekent. De schilderstape voorkomt tevens het uitbreken van de toplaag. Gebruik een HSS boor met een tophoek tussen de 60 en 80 graden. Voor boren tot en met 5 millimeter gebruik je een toerental van 3.000 toeren, druk niet te hard op de boor, de boor moet het werk doen. Voor boren van 6 tot en met 8 millimeter is het aanbevoelen toerental 2.000 toeren. Voor boren tot 10 millimeter raden we een toerental van 1.500 toeren aan. Bij deze diameter is de doorvoersnelheid maximaal 3 centimeter per minuut.